مرز میان علم و هنر گاهی باریک می‌شود؛ پژوهشگران در حین مطالعه بر روی یک باکتری اجتماعی که در گروه‌های هماهنگ حرکت کرده و تغذیه می‌کند، به طور اتفاقی چیزی خلق کردند که شباهت بسیاری به یک شاهکار هنری معروف دارد.
وقتی یک ژن خاص در باکتری میکسوکوکوس زانتوس بیش از حد بیان شود، ارگانیسم‌های تکی طی چند ساعت خود را به شکل گروه‌های مدور کوچک درمی‌آوردند و وقتی این گروه‌ها به صورت مصنوعی رنگ‌آمیزی شوند، صحنه‌ای ایجاد می‌شود که شباهت فوق‌العاده‌ای به تابلوی شب پرستاره اثر ونسان ونگوگ، نقاش معروف هلندی، دارد.
باکتری‌ها معمولا به خودخواهی شناخته می‌شوند اما باکتری میکسوکوکوس زانتوس نوعی باکتری اجتماعی است چون برای بقا به پیدا کردن و شناسایی همنوعانش نیاز دارد. این باکتری میله‌ای شکل پس از آن که توده‌های بزرگ و آشنا تشکیل داد در حمله به میزبان خود بهتر عمل می‌کند و هر سلول در این حالت با ترشح آنزیم‌های گوارشی کار تغذیه از شکار را تسهیل می‌کند. محققان سالهاست نسبت به رفتار اجتماعی این باکتری کنجکاو هستند اما هنوز الگوی جامع و پذیرفته‌شده‌ای برای این حرکات پیچیده وجود ندارد.
محققان دانشگاه وایومینگ آمریکا در سال ۲۰۱۷ از کشف یک کلید ژنتیکی خبر دادند که عامل روشن و خاموش کردن این رفتار اجتماعی است. این کلید به طور خاص توالی پروتئینی موسوم به TraA را کنترل می‌کند که گیرنده سطحی برای شناسایی و چسبیدن به گیرنده شریک ،TraB، در باکتری همنوع را در اختیار باکتری می‌گذارد. یک باکتری به محض این که به کمک این دو گیرنده (TraAB) خود را به یک باکتری هم خانواده چسباند، می‌تواند مواد مغذی و پروتئین‌ها را با باقی گروه تبادل کند.
وقتی محققان باکتری‌های جهش یافته را تحریک کردند تا اتصالات TraAB را بیش از حد بیان کنند، همه چیز تغییر کرد. این اتصال عاملی است که امکان به هم چسبیدن سلول‌ها را فراهم می‌کند اما اگر این به اصطلاح چسب اجتماعی (Social Glue) بیش از حد وجود داشته باشد، گروه تشکیل شده نمی‌تواند به راحتی شکل یا مسیر خود را تغییر دهد.
بنابراین با اعمال تغییراتی در اتصال TraAB، گروه‌های خطی به دایره‌هایی گردان از سلول‌ها تبدیل شدند که شباهت بسیار زیادی به نقاشی معروف ونگوگ دارد.
جزئیات بیشتر درباره این مطالعه در نشریه mSystems منتشر شده است.
۵۸۵۸
منبع: khabaronline-1585993
